
Ngưu bàng tử là quả chín hoặc quả đã phơi khô của cây ngưu bàng. Đây là dược liệu dùng trong Y Học Cổ Truyền với công dụng trị mụn nhọt, phát ban, phù thận cấp, bệnh sởi, ho, hen suyễn...
Bộ phận sử dụng: Quả bế của cây.
Ngưu bàng có vị cay, đắng, tính hành, quy vào 2 kinh phế và vị. Vị thuốc có tác dụng tán phong nhiệt, thanh nhiệt giải độc, tuyên phế, thấu chẩn. Ngưu bàng được dùng để chữa ngoại cảm biểu chứng, cảm sốt, ma chẩn, chữa sưng vú, sưng đau cổ họng, viêm phổi, viêm tai, giúp thông tiểu, nhanh khỏi thủy đậu, phong chấn, tiêu thũng, tiêu viêm, sát trùng. Ngoài ra, dược liệu còn làm mụn nhọt đang mưng mủ nhanh vỡ và khỏi.
Không sử dụng ngưu bàng tử cho những người tỳ vị hư hàn, tiêu chảy.
Ngưu bàng tử được sử dụng chữa các bệnh da liễu như lở loét, mụn trứng cá, hắc lào.
Dược liệu còn có tác dụng ở bệnh nhân tê thấp, đau và nhức xương khớp.

Sắc 6 – 10 g ngưu bàng tử uống mỗi ngày, có thể dùng riêng lẻ hoặc phối hợp với các vị thuốc khác.

Trị thủy đậu mọc trong miệng
Sắc uống dùng trong ngày các vị thuốc theo liều lượng sau: 8 g ngưu bàng tử, 6 g cát cánh, 3 g cam thảo.
Chữa thủy đậu mọc không hết ở trẻ em, nóng sốt, nghẹn ở cổ họng
Sắc uống các vị thuốc theo liều lượng sau: 5 g ngưu bàng đã được sao vàng, 1 g kinh giới tuệ, 2 g cam thảo. Sắc với 200 ml nước đến khi còn 50 ml thì lấy uống. Vẫn uống khi thủy đậu đã mọc được rồi.
Trị cảm mạo, phù thũng, phù chân tay
Sao vàng 80 g ngưu bàng tử rồi nghiền thành bột. Dùng nước nóng hòa tan 8 g bột thuốc/ngày, chia làm 3 lần uống.
Trị cảm lạnh, trúng gió, sợ lạnh, ho, phát sốt, khô rát họng, có đờm vàng
Sắc uống 1 thang/ngày theo liều lượng sau: 5 g bạc hà, 12 g ngưu bàng tử, 6 g thuyền thoái.
Tán thành bột các vị thuốc sau: 40 g kim ngân, 24 g cát cánh, 20 g cam thảo, 16 g hoa kinh giới, 24 g ngưu bàng tử, 40 g liên kiều, 24 g bạc hà, 20 g đạm đậu xị, 4 g lá tre. Sau đó trộn đều, mỗi lần hãm 24 g bột với nước sôi, uống như trà. Dùng 3 – 4 lần/ngày tùy bệnh.
Bài thuốc dưỡng âm bổ phế, chỉ khái huyết
Tán nhỏ thành bột mịn và trộn đều dược liệu theo liều lượng sau: 60 g a giao (mạch sao), 20 g mã đầu linh, 10 g ngưu bàng tử, 10 g chích thảo, 6 – 7 g hạnh nhân, 40 g gạo nếp đã sao. Đem sắc lấy nước uống, 8 g/lần uống.
Giảm đau, mát họng
Sắc uống 1 thang/ngày theo liều lượng sau: 12 g đại hoàng, 4 g bạc hà, 4 g cam thảo, 16 g ngưu bàng tử, 12 g phòng phong, 8 g kinh giới tệ.
Làm dịu cơn hen, trừ đờm
Sắc uống các vị thuốc theo liều lượng sau: 12 g kinh giới, 12 g ngưu bàng tử, 4 g cam thảo.
Trị phù thận cấp tính (theo kinh nghiệm của Diệp Quyết Tuyền)
Tán nhỏ và trộn đều dược liệu theo liều lượng sau: 6 g ngưu bàng tử (3 g đã sao, 3 g dược liệu tươi hoặc đã phơi khô), 6 g phù bình đã sao khô. Uống 5 g/lần x 3 lần/ngày, dùng nước nóng hòa tan bột thuốc rồi uống.
Không sử dụng ngưu bàng tử cho những người tỳ vị hư hàn, tiêu chảy.
Share: